તેલનો ઉપયોગ રસોઈમાં ઘણો થાય છે. આપણું સ્વાસ્થ્ય મોટા પ્રમાણમાં એના પર નિર્ભર કરે છે કે, આપણે ખોરાકમાં કયા પ્રકારનાં તેલનો ઉપયોગ કરીએ છીએ. ફક્ત તેલની વિવિધતા જ નહીં પરંતુ તેની માત્રા અને ઉપયોગની પદ્ધતિ પણ આરોગ્ય પર મોટી અસર કરે છે.
સરસવના તેલ સિવાય ઓલિવ ઓઈલ, નાળિયેર તેલ અને એવોકાડો તેલ જેવા ઘણા તેલનો ઉપયોગ રસોઈમાં થાય છે. જોકે, આ બધા તેલમાં વિવિધ ગુણધર્મો છે. બિગ બુક ઓફ હેલ્ધી કુકિંગ ઓઇલની લેખક લિઝ વેનંદી અને લિસા હોવર્ડે ટાઇમ વેબસાઇટને કહ્યું છે કે, કયું તેલ આરોગ્ય માટે સારું છે અને કયુ ખરાબ છે. ચાલો તેના વિશે જાણીએ.
ઓલિવ ઓઈલ:
રસોઈના નિષ્ણાતો ઓલિવ ઓઈલમાં રસોઈને સૌથી આરોગ્યપ્રદ માને છે. ખાસ કરીને એક્સ્ટ્રા વર્જિન ઓલિવ ઓઈલમાં રાંધવું સારું છે કારણ કે, તે સંપૂર્ણ શુદ્ધ છે. વિશેષ વર્જિન ઓલિવ ઓઈલ પ્રક્રિયા અને શુદ્ધ થતું નથી જેના કારણે તેની ગુણવત્તા ખૂબ સારી છે. તેમાં મોનોનસેચ્યુરેટેડ ચરબીની સારી માત્રા અને થોડી માત્રામાં બહુઅસંતૃપ્ત ફેટી એસિડ્સ શામેલ છે જે હૃદય માટે સારું છે. ઓલિવ ઓઈલ સાથે રસોઈ ધીમી અથવા મધ્યમ જ્યોત પર કરવામાં આવે છે. લિસા હોવર્ડ કહે છે કે, ઓલિવ ઓઈલને પકવવા અને કચુંબર ડ્રેસિંગ માટે સૌથી આરોગ્યપ્રદ માનવામાં આવે છે.
નાળિયેર તેલ:
નાળિયેર તેલમાં ઉચ્ચ સંતૃપ્ત ચરબી જોવા મળે છે. તેથી નિષ્ણાતોના ઉપયોગ વિશે વિવિધ મંતવ્યો છે. સંતૃપ્ત ચરબી સ્વાસ્થ્ય માટે સારી નથી. પરંતુ કેટલાક નિષ્ણાતો માને છે કે, ઓછી માત્રામાં અને તંદુરસ્ત વસ્તુઓમાં કોલેસ્ટરોલનો ઉપયોગ કરીને ઘટાડી શકાય છે. લિઝ વેણંદિ કહે છે, ‘આપણા શરીરને પણ થોડી માત્રામાં સંતૃપ્ત ચરબીની જરૂર હોય છે. તેથી તેનો ઉપયોગ ઓછી માત્રામાં થઈ શકે છે.
સૂર્યમુખી તેલ:
સનફ્લાવર તેલમાં વિટામિન E વધુ માત્રામાં જોવા મળે છે. સૂર્યમુખી તેલના એક ચમચીમાં 28 ટકા વિટામિન E હોય છે. તેનો સ્વાદ નથી હોતો તેથી ખોરાકમાં તેલનો સ્વાદ આવતો નથી. તેનો ઉપયોગ હાઇ હીટ રસોઈમાં થાય છે. આ તેલમાં વધુ ઓમેગા-6 ફેટી એસિડ હોય છે. ઓમેગા-6 ફેટી એસિડ્સ શરીર માટે જરૂરી છે. પરંતુ વધારે પડતો ઉપયોગ કરવાથી શરીરમાં બળતરા થઈ શકે છે. જો તમે સૂર્યમુખી તેલમાં રસોઇ કરી રહ્યાં છો, તો પછી તેને તમારા આહારમાં ઓમેગા-3 સાથે સંતુલિત કરો.
વેજીટેબલ ઓઈલ:
વેજીટેબલ ઓઈલ એટલે એવું તેલ કે જે છોડ દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે. વેજીટેબલ ઓઈલમાંથી કેટલો થઇ શકે છે તે તેના પર નિર્ભર કરે છે કે તેનો ઉપયોગ રસોઈમાં કેવી રીતે કરવામાં આવે છે. હોવર્ડ મુજબ વેજીટેબલ ઓઈલની પ્રક્રિયા અને શુદ્ધ થાય છે તેથી તેનો સ્વાદ અને પોષણ ઓછું હોય છે. તે શરીરમાં સારા અને ખરાબ કોલેસ્ટરોલ વચ્ચેનું સંતુલન જાળવી રાખે છે, પરંતુ વધારે પ્રમાણમાં સેવન કરવાથી શરીરને નુકસાન થાય છે.
એવોકાડો તેલ:
એવોકાડો તેલ ખૂબ આરોગ્યપ્રદ માનવામાં આવે છે. તે વર્જિન ઓલિવ તેલની જેમ શુદ્ધ થતું નથી. આ તેલ વધારે તાપ પર રાંધવામાં આવે છે. તેનો સ્વાદ બહુ ઓછો છે. એવોકાડો તેલમાં મોનોનસેચ્યુરેટેડ ચરબી, બહુઅસંતૃપ્ત ફેટી એસિડ્સ અને વિટામિન Eનો સમાવેશ થાય છે. અને તેની કિંમત બીજા તેલની સરખામણીમાં વધારે હોય છે.
મગફળીનું તેલ:
મગફળીના તેલથી કરવામાં આવતી રસોઈ સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે. તેનો સ્વાદ પણ ખૂબ જ સારો છે. મગફળીના તેલની ઘણી જાતો છે. તેમાં ઘણી બધી મોન્યુસેચ્યુરેટેડ ચરબી હોય છે. સ્વાદની સાથે તેની સુગંધ પણ ઘણી સારી છે. આમાં પણ, ખોરાક વધુ ગરમી પર રાંધવામાં આવે છે.
કૈનોલા તેલ:
કૈનોલા તેલ સરસવના છોડમાંથી કાઢવામાં આવે છે અને તેમાં વધુ પ્રમાણમાં ચરબી હોય છે જ્યારે બહુઅસંતૃપ્ત ચરબી યોગ્ય માત્રામાં મળી આવે છે. બધા વનસ્પતિ તેલોમાં, સંતૃપ્ત ચરબીની સૌથી ઓછી માત્રા કૈનોલા તેલમાં જોવા મળે છે. આ તેલમાં વધારે તાપે રાંધવાથી વધારે ફાયદો થાય છે. તેની પણ પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે, ઘણા લોકો તેને આરોગ્યપ્રદ માનતા નથી.
વોલનટ તેલ:
વોલનટ તેલમાં ધૂમ્રપાનની ગુણવત્તા ઓછી હોય છે. તેથી તેમાં રસોઇ કરવી યોગ્ય માનવામાં આવતી નથી. આ તેલનો ઉપયોગ પેનકેક, કાપેલા ફળો અને આઈસ્ક્રીમ પર રેડવા માટે થાય છે. કેટલાક લોકો તેને દૂધ અથવા કોફીમાં પણ ઉમેરીને પીવે છે. વોલનટ તેલ સારી માત્રામાં ઓમેગા-6 અને ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સમાં જોવા મળે છે, જેનાથી શરીરમાં બળતરા થતી નથી.
