ભારતમાં પ્રાચીન સમયથી ખેતીની સાથે પશુપાલન પણ કરવામાં આવે છે. આજે પણ ખેડૂતો ખેતીની સાથે પશુપાલન કરીને તેમની આવકમાં વધારો કરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, પશુપાલકોની સૌથી મોટી સમસ્યા એ છે કે તેમના ગાય અને ભેંસ જેવા પશુઓ ઓછું દૂધ આપે છે. ઘણી વખત એવું જોવા મળે છે કે વધુ દૂધના હિતમાં પશુપાલકો તેમના દૂધાળા ગાયો, ભેંસોને પિચકારી આપે છે, જેના કારણે તેઓ વધુ દૂધ આપવા લાગે છે. પરંતુ અમે તમને જણાવી દઈએ કે આવું કરવાથી માત્ર પશુઓના સ્વાસ્થ્ય પર જ અસર નથી થતી પરંતુ આવા દૂધનું સેવન અન્ય લોકો માટે પણ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. આજે અમે તમને જણાવીશું કે ગાય, ભેંસ જેવા દુધાળા પ્રાણીઓના દૂધને કુદરતી અને ઘરગથ્થુ ઔષધીય રીતે કેવી રીતે વધારી શકાય છે જેથી પશુ કોઈપણ સમસ્યા વિના પોતાની મેળે વધુ દૂધ આપવાનું શરૂ કરે. તો ચાલો ટ્રેક્ટર જંક્શન દ્વારા જાણીએ ગાય, ભેંસનું દૂધ વધારવાની ત્રણ સરળ રીતો.
ગાયના દૂધનો પાવડર
જે રીતે બાળકોના સ્વાસ્થ્ય માટે બજારમાં અનેક પોષક પાઉડર ઉપલબ્ધ છે, તેવી જ રીતે દૂધાળા પશુઓ માટે પણ ઘણી કંપનીઓના પાઉડર ઉપલબ્ધ છે, જેનો ઉપયોગ કરીને પશુઓ વધુ દૂધ આપે છે. આ ઉપરાંત ખેડૂતો પશુઓ માટે સ્વદેશી રીતે ચૂર્ણ (પાઉડર) પણ બનાવે છે, જે પશુઓને ખવડાવવાથી વધુ દૂધ આપે છે.
આ ગેરફાયદા ગાય ભેંસને દૂધ વધુ પડતા ઇન્જેક્શન આપવાથી થાય છે
ઘણા લોકો પોતાની ગાય અને ભેંસમાંથી વધુ દૂધ મેળવવા માટે ઇન્જેક્શન વગેરેનો સહારો લે છે, તે શરૂઆતમાં અસરકારક સાબિત થાય છે પરંતુ કેટલીકવાર તેની અસર ઉલટી પણ થાય છે. વધુને વધુ દૂધ કાઢવા માટે, ગાય અને ભેંસને ઓક્સીટોસિનનું ઇન્જેક્શન આપવામાં આવે છે. આ દૂધનું સેવન સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ખતરનાક છે. ઓક્સીટોસીનના ઈન્જેક્શન પર પ્રતિબંધ હોવા છતાં, તેનો ઉપયોગ ગાય અને ભેંસમાં દૂધ ઉત્પાદન વધારવા માટે થાય છે. આવી સ્થિતિમાં યુઝર અને વેચનાર બંનેને દંડ અને સજા થઈ શકે છે. ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશને ઘણી વખત આવા ઇન્જેક્શનનું કન્સાઈનમેન્ટ પકડ્યું છે અને તેના પર સજા અને દંડની જોગવાઈ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દૂધ આપવા છતાં, ગાય અને ભેંસ તેમના બાળકો માટે લગભગ 25 ટકા બચાવે છે. આ ઈન્જેક્શન આપીને દૂધ પણ બહાર કાઢવામાં આવે છે જે ખતરનાક છે.
આ રીતે દૂધ વધારવાની કુદરતી સરળ રીતો
ગાય અને ભેંસનું દૂધ વધારવા માટે આપણે હંમેશા હાનિકારક પગલાં લેવા જોઈએ જેથી પશુના સ્વાસ્થ્યને કોઈ નુકસાન ન થાય અને દૂધ પણ વધુ માત્રામાં મળે. આવા ઉપાયો અપનાવીને તમે ગુણવત્તાયુક્ત દૂધ વધુ માત્રામાં મેળવી શકો છો. આ માટે જરૂરી છે કે આપણે ગાય કે ભેંસના આહાર પર પણ ધ્યાન આપીએ. આ સિવાય તેમની જાળવણી અને કાળજી પર પણ ધ્યાન આપવું જોઈએ.
1. ગાય અને ભેંસને મગફળી ખવરાવવાથી દૂધ ઉત્પાદન
પશુપાલન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, ગાય અને ભેંસને મગફળી ખવડાવવાથી ગાયનું દૂધ વધે છે. કાઉપિયા ગ્રાસમાં ઔષધીય ગુણો જોવા મળે છે જે દૂધની માત્રામાં વધારો કરે છે. ગાયનું ઘાસ ખવડાવવાથી ગાયના સ્વાસ્થ્ય પર કોઈ વિપરીત અસર થતી નથી અને દૂધની માત્રા પણ સરળતાથી વધી જાય છે. ગાયના ઘાસમાં કેટલીક વિશેષતાઓ જોવા મળે છે, જેના કારણે તેને ગાય અને ભેંસને ખવડાવવાથી ફાયદો થાય છે. કાઉપી ગ્રાસની વિશેષતા એ છે કે આ ઘાસ અન્ય ઘાસ કરતાં વધુ સુપાચ્ય હોય છે. તે પ્રોટીન અને ફાઈબરથી સમૃદ્ધ છે જે ડેરી પ્રાણીઓ માટે જરૂરી છે. આવી સ્થિતિમાં, જો પશુપાલકો ગાય અને ભેંસને ચપટી ઘાસ ખવડાવે તો તેઓ કુદરતી રીતે દૂધની માત્રામાં વધારો કરી શકે છે.
2. ગાય અને ભેંસનું દૂધ વધારવા માટે ઘરેલુ દવા બનાવો
ગાય અને ભેંસના દૂધની માત્રા વધારવા માટે તમે તેની દવા ઘરે બનાવી શકો છો. આ માટે તમારે કેટલીક વસ્તુઓની જરૂર પડશે જે તમારા માટે સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. દવા બનાવવાની પદ્ધતિ નીચે મુજબ છે-
આ વસ્તુઓનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો
સૌપ્રથમ દાળ, મેથી અને ગોળ નાખીને પકાવો. આ પછી નારિયેળને પીસીને તેમાં નાખો. જ્યારે તે ઠંડુ થાય છે, ત્યારે તેને પ્રાણીને ખવડાવો.
આ ઘટકોને 2 મહિના સુધી સવારે ખાલી પેટ પર જ ખવડાવવું જોઈએ.
ગાયને બાળક આપવાના એક મહિના પહેલા તેની શરૂઆત કરવી જોઈએ અને બાળક આપ્યા પછી એક મહિના સુધી તેને ખવડાવવું જોઈએ.
25-25 ગ્રામ કેરમ બીજ અને જીરું ગાયના વાછરડાને 3 દિવસ પછી જ આપવું જોઈએ. આમ કરવાથી તમને જલ્દી સારા પરિણામ મળવા લાગશે.
વાછરડા પછી 21 દિવસ સુધી ગાયને સામાન્ય ખોરાક આપવો જોઈએ.
જ્યારે ગાયનું બાળક 3 મહિનાનું થઈ જાય અથવા ગાયનું દૂધ ઓછું થઈ જાય ત્યારે તેને દરરોજ 30 ગ્રામ જવસની દવા ખવડાવો, તેનાથી દૂધ ઓછું થતું નથી.
3. સરસવના તેલ અને લોટમાંથી દૂધ વધારવાની દવા બનાવો
સરસવના તેલ અને લોટમાંથી ઘરેલું દવા બનાવીને ગાયને ખવડાવવાથી ગાય અને ભેંસના દૂધની માત્રા પણ વધારી શકાય છે. દવા બનાવવાની પદ્ધતિ નીચે મુજબ છે-
સૌ પ્રથમ, 200 થી 300 ગ્રામ સરસવનું તેલ, 250 ગ્રામ ઘઉંનો લોટ લો. હવે બંનેને ભેળવીને સાંજના સમયે પશુને ઘાસચારો અને પાણી પીવડાવવું. ધ્યાન રાખો કે દવા પીધા પછી પશુને પાણી ન આપવું જોઈએ. એટલું જ નહીં, આ દવા પાણી સાથે પણ ન આપવી જોઈએ. અન્યથા પ્રાણીને કફની સમસ્યા થઈ શકે છે. આ દવા પ્રાણીને માત્ર 7-8 દિવસ સુધી ખવડાવવી જોઈએ, ત્યારબાદ આ દવા બંધ કરી દેવી જોઈએ. તે જ સમયે, તમે જે ડોઝ પહેલાથી જ પશુઓને લીલો ચારો અને કપાસિયા વગેરે આપી રહ્યા છો તે ચાલુ રાખવું જોઈએ. તે બંધ ન હોવું જોઈએ.
ઉપરોક્ત ઘરગથ્થુ ઉપચારો ઉપરાંત પશુપાલકે દૂધાળા પશુ ગાય, ભેંસની યોગ્ય જાળવણી અને સંભાળ પર પણ ધ્યાન આપવું જોઈએ. તે દૂધ ઉત્પાદન વધારવામાં પણ મદદ કરે છે. દૂધાળા ઢોર, ગાય, ભેંસનું રહેઠાણ સ્વચ્છ હોવું જોઈએ, જેમાં પ્રકાશ અને હવાની યોગ્ય વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ. પશુઓ માટે એક પાકી જગ્યા પણ હોવી જોઈએ જ્યાં તે વરસાદની મોસમમાં આરામથી બેસી શકે. ખાસ ઘર અને ખોરાકનો વિસ્તાર પ્રાણીઓને રહેવા માટે પ્રમાણમાં ઊંચો અને સ્તરનો હોવો જોઈએ. ઉનાળામાં પશુઓ માટે પંખા કે કુલરની સગવડ રાખવી જોઈએ જેથી કરીને પશુઓને કાળઝાળ ગરમીથી રાહત મળે. પશુઓને લીલો ચારો ખવડાવવો જોઈએ. આનાથી દૂધનું પ્રમાણ વધે છે. સમયાંતરે પશુનું રસીકરણ કરાવવું જોઈએ જેથી પશુ વહેલું રોગનો શિકાર ન બને. પ્રાણીઓને ક્યારેય ખુલ્લામાં ન છોડવા જોઈએ. જ્યારે ખુલ્લામાં છોડી દેવામાં આવે છે, ત્યારે પ્રાણીઓ અહીં-ત્યાં ફરવા લાગે છે અને ઘણી પ્રકારની હાનિકારક વસ્તુઓ ખાય છે, જેનાથી તેમના સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડે છે.
સ્ક્રીનને ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરીને બીજા આર્ટિકલ્સ પણ વાંચો…. <—<—
અમારુ આ આર્ટીકલ વાચવા માટે તમારો ખુબ ખુબ આભાર,અમે આશા રાખીએ છીએ કે તમને અમારુ આ આર્ટીકલ ગમ્યું હશે આ આર્ટીકલ તમારા મિત્રો સાથે શેર કરો.
જીવન જરૂરિયાત તેમજ અન્ય મહત્વની માહિતી મેળવવા માટે આપણું સૌનુ ફેવરીટ @KhedutSupportPage ફેસુબક પેજ લાઇક કરો. આભાર…
